Suomessa todetaan noin 200–300 aivotulehdusta eli enkefaliittia vuosittain. Tauti on useammin viruksen kuin bakteerin aiheuttama. Yleisimpiä aiheuttajia ovat herpesvirukset, puutiaisenkefaliittivirus ja enterovirukset. Myös influenssaan (ks. «Influenssa»1), tuhkarokkoon (ks. «Tuhkarokko (morbilli)»2), vesirokkoon (ks. «Vesirokko»3), sikotautiin ja mononukleoosiin (ks. «Mononukleoosi (”pusutauti”)»4) voi liittyä aivotulehdus. Bakteereista aivotulehduksia aiheuttavat mykoplasma (ks. «Mykoplasmat ja ureaplasmat taudinaiheuttajina»5), listeria (ks. «Listerioosi»6), borrelia (Lymen tauti, ks. «Borrelioosi eli Lymen tauti»7) ja tuberkuloosibakteeri (ks. «Tuberkuloosi»8) sekä alkueläimistä toksoplasma (ks. «Toksoplasmoosi»9). Kupan (syfiliksen) aiheuttama aivotulehdus on Suomessa nykyään lähes historiaa. Kahdessa kolmasosassa aivotulehduksista taudin aiheuttajaa ei tunnisteta. Näiden oletetaan kuitenkin olevan pääasiassa virustauteja. Tässä kuvataan aivotulehduksen yleisiä piirteitä ja tarkemmin puutiaisaivotulehdusta. Muut kuvataan aiheuttajan mukaisissa Lääkärikirjan artikkeleissa. Aivotulehduksen oireet ja taudin tunnistaminen Aivotulehduksia aiheuttavat pääasiassa samat virukset kuin aivokalvotulehduksiakin (meningiittejä; ks. «Aivokalvotulehdus (meningiitti) aikuisilla»10). Aivokudoksen tulehdusta epäillään, kun kuumetautiin liittyy niskan jäykkyyttä ja päänsärkyä sekä psykiatrisia tai neurologisia oireita. Taudinkuvassa voi olla ylenmääräistä uupumusta, tajunnan tilan tai ympäristön ymmärtämisen häiriöitä, persoonallisuuden muuttumista tai äkilliseen kuumetautiin liittyviä halvauksia. Pahoinvointikin on yleistä. Nämä ovat oireita, joiden vuoksi on aina syytä hakeutua välittömästi lääkärin arvioon. Aivotulehduksesta toipuminen on hidasta ja voi viedä useita kuukausia. Lopulta paraneminen on useimpien virusten aiheuttamissa taudeissa täydellinen. Iäkkäiden toipuminen etenkään herpesviruksen aiheuttamasta taudista ja puutiaisaivokuumeesta ei ole yhtä hyvä kuin nuorempien. Herpes simplex -virus voi aiheuttaa pysyviä aivovaurioita ja kuolemankin. Aikainen viruslääkehoito pienentää riskiä merkittävästi. Nuorimpien (alle 40-vuotiaiden) potilaiden ennuste on siinäkin hyvä. Lähes kaikki paranevat oireettomiksi, jos tauti tunnistetaan nopeasti ja lääkehoito aloitetaan ensimmäisen neljän oirepäivän aikana. Iäkkäillä herpesenkefaliitti on hoidosta huolimatta vakava. Joka kymmenes yli 50-vuotias on kuolemanvaarassa ja joka kolmannelle jää neurologisia jälkioireita. Aivotulehduksen kaltaisia oireita esiintyy muun muassa pään vammojen jälkeen, aivoverenvuodoissa ja -veritulpissa, joissakin kemikaalien tai lääkkeiden myrkytystiloissa ja joissakin autoimmuunitaudeissa (ks. «Autoimmuunisairaudet»11) sekä verenmyrkytyksessä (ks. «Verenmyrkytys eli sepsis»12) yhtenä piirteenä. Aivotulehduksen diagnoosi tehdään taudin oireiden, aivojen magneettikuvauksen (ks. «Magneettikuvaus»13) tai tietokonekerroskuvauksen (tomografian, ks. «Tietokonekerroskuvaus»14) sekä aivosähkökäyrän (EEG:n) perusteella. Aivo-selkäydinnesteestä voidaan tehdä kemiallisia ja mikrobiologisia tutkimuksia. Viruksia siitä etsitään geenitesteillä (PCR-testeillä) ja joskus viljelyillä. Bakteerin aiheuttamat aivotulehdukset todennetaan yleensä viljelyllä. Lymen borrelioosiin käytetään veren vasta-ainetestiä ja geenitestiä (ks. «Borrelioosi eli Lymen tauti»7). Puutiaisaivotulehdus voidaan todeta verestä tehtävällä vasta-ainetestillä. Hoito Viruksen aiheuttamiin aivotulehduksiin on harvoin käytettävissä viruslääkettä. Viruksista vain herpesvirukseen, vesirokkovirukseen (varicella-zostervirukseen) ja influenssaviruksiin on tepsivä lääkehoito. Aivotulehduksen hoitoon käytetään asikloviiria, kun aiheuttaja on Herpes simplex- tai vesirokkovirus, ja oseltamiviiria, kun aiheuttaja on influenssavirus. Bakteerien ja toksoplasma-alkueläimen aiheuttamiin aivotulehduksiin käytetään mikrobin mukaan valittuja antibiootteja, ja niiden hoitoa kuvataan Lääkärikirjan niitä tauteja kuvaavissa artikkeleissa. Herpesvirus aiheuttaa myös aivokalvotulehduksia ilman aivokudoksen tulehdusta. Nämä ovat hyvin itsestään paranevia sairauksia, joihin ei tarvita lääkehoitoa (ks. «Aivokalvotulehdus (meningiitti) aikuisilla»10). Puutiaisaivotulehdus (puutiaisaivokuume, TBE) Puutiaisaivotulehduksesta käytetään myös nimityksiä punkkiaivokuume, TBE eli tick-borne encephalitis ja Kumlingen tauti. Punkit ovat alaluokka niveljalkaisten yhdessä luokassa, hämähäkkieläimissä, ja puutiainen on yksi laji punkkien joukossa (ks. kuva «Puutiainen selän ihossa»1). Taudin aiheuttava puutiaisten välittämä virus kuuluu flavivirusten heimoon. Sen sukulaisia ovat hyttysten levittämät dengue- (ks. «Denguekuume, chikungunya ja Länsi-Niilin kuume»15), keltakuume- ja Japanin aivokuume -virukset sekä zikavirus (ks. «Zikavirusinfektio»16). Puutiaisaivokuumetta esiintyy laajalla, Pohjoismaista, Baltiasta ja Keski-Euroopasta itään aina Japaniin asti ulottuvalla alueella. Viruksesta on kolme muotoa, joiden aiheutta

در فنلاند هر سال حدود 200-300 مورد آنسفالیت گزارش می شود. این بیماری بیشتر توسط ویروس ایجاد می شود تا یک باکتری. شایع ترین علل ویروس تبخال ، ویروس آنسفالیت ناشی از کنه و انترو ویروس ها است. همچنین آنفلوانزا (به "آنفلوانزا" 1) ، سرخک (نگاه کنید به "سرخک (Morbilli)" 2) ، آبله مرغان (به "واریسلا" 3 مراجعه کنید. می تواند با آنسفالیت همراه باشد. عفونتهای باکتریایی مغز توسط مایکوپلاسما ایجاد می شود (به «مایکوپلاسما و اوره پلاسماها به عنوان عوامل بیماری زا» مراجعه کنید. 5) ، لیستریا (به «لیستریوز» 6 مراجعه کنید) ، Borrelia (بیماری لایم ، به «بورلیوز» 7) و سل باکتری مراجعه کنید. ) و همچنین تک یاخته های پروتوپلاسمی (به «توکسوپلاسموز» مراجعه کنید. 9). التهاب مغزی به دلیل سفلیس اکنون تقریباً در فنلاند سابقه دارد. در دو سوم عفونتهای مغزی علت بیماری مشخص نشده است. با این وجود ، اینها عمدتا بیماریهای ویروسی هستند. در اینجا ویژگی های کلی آنسفالیت و به طور خاص آنسفالیت ناشی از کنه توضیح داده شده است. بقیه در مقاله های ایجادکننده در کتاب پزشکی توضیح داده شده اند.علائم التهاب مغز و شناسایی بیماری عفونتهای مغزی عمدتاً توسط همان ویروس های مننژیت ایجاد می شوند (مننژیت ؛ به مننژیت در بزرگسالان مراجعه کنید) 10). التهاب بافت مغز هنگامی که بیماری تب همراه با سفتی گردن و سردرد و همچنین علائم روانپزشکی یا عصبی باشد مشکوک است. علائم این بیماری ممکن است شامل خستگی بیش از حد ، اختلال در هوشیاری یا درک شرایط محیط ، تغییرات شخصیتی یا فلج همراه با بیماری حاد تب باشد. حالت تهوع نیز شایع است. این علائمی است که همیشه نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. بهبودی از عفونت مغز کند است و می تواند چندین ماه طول بکشد. در پایان ، درمان بسیاری از بیماری های ویروسی کامل است. بهبود سالمندان ، به ویژه از بیماری ویروس تبخال و تب مغزی ناشی از کنه ، به اندازه بیماران جوان بهتر نیست. ویروس هرپس سیمپلکس می تواند باعث آسیب دائمی مغز و حتی مرگ شود. درمان اولیه ضد ویروسی خطر را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. پیش آگهی برای جوانترین بیماران (زیر 40 سال) نیز مناسب است.اگر بیماری به سرعت شناسایی شود و در چهار روز اول علائم شروع شود ، تقریباً همه بدون علامت خواهند بود. با وجود درمان ، آنسفالیت تبخال در افراد مسن شدید است. یکی از ده نفر بالای 50 سال در معرض خطر مرگ است و یک در سه نفر عواقب عصبی دارد. علائمی مانند التهاب مغز شامل سردردهای پس از سانحه ، خونریزی مغزی و لخته شدن خون ، برخی از بیماریهای مسمومیت شیمیایی یا دارویی و برخی بیماریهای خود ایمنی (به "بیماریهای خود ایمنی" مراجعه کنید. 11) و مسمومیت با خون (نگاه کنید به "مسمومیت خون"). تشخیص التهاب مغز مبتنی بر علائم بیماری ، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی از مغز است (به «تصویربرداری با تشدید مغناطیسی» 13 مراجعه شود) یا توموگرافی کامپیوتری (به تصویربرداری کامپیوتری 14 مراجعه کنید) و الکتروکاردیوگرام مغز (EEG). مایع مغزی نخاعی می تواند در معرض آزمایشهای شیمیایی و میکروبیولوژیکی قرار گیرد. ویروس ها توسط آزمایش های ژنتیکی (آزمایش PCR) و بعضی اوقات توسط کشت جستجو می شوند. عفونتهای مغزی معمولاً توسط فرهنگ تأیید می شوند. لیم بورلیوز با آزمایش آنتی بادی خون و آزمایش ژن آزمایش می شود (به «بیماری لایم» مراجعه کنید. 7).با آزمایش خون آنتی بادی ها می توان عفونت خون مغزی را تشخیص داد. درمان داروهای ویروسی برای عفونت های ناشی از ویروس به ندرت در دسترس است. از ویروس ها فقط ویروس تبخال ، ویروس واریسلا زوستر (آنفولانزا) و ویروس های آنفلوانزا یک داروی درمانی دارند. در هنگام ایجاد ویروس آنفلوانزا ، از Aciclovir برای درمان آنسفالیت استفاده می شود. عفونتهای باکتریایی و توکسوپلاسما تک یاخته ای مغز از آنتی بیوتیک های منتخب میکروبی استفاده می کنند و درمان آنها در مقاله های دکترای توصیف این بیماری ها شرح داده شده است. ویروس تبخال همچنین باعث ایجاد مننژیت بدون التهاب بافت مغز می شود. اینها بیماریهای بسیار خود درمانی هستند که نیازی به درمان دارویی ندارند (به مننژیت (مننژیت) در بزرگسالان مراجعه کنید) (10). آنسفالیت ناشی از تیک (TBE) همچنین به عنوان آنسفالیت ناشی از کنه شناخته شده است: تب ناشی از کنه ، TBE (آنسفالیت ناشی از کنه) و بیماری Kumlinge. تیک ها دسته ای از بندپایان در یک کلاس هستند ، حیوانات عنکبوتی و کنه ها یکی از گونه های کنه ها هستند (به تصویر "Tufts on back" 1 مراجعه کنید).ویروس ایجاد کننده بیماری که از طریق کنه ها منتقل می شود ، متعلق به خانواده فلاوی ویروس ها است. این بیماری مربوط به دنگ ناشی از پشه است. تب ناشی از تیک در منطقه بزرگی از شمال اروپا ، بالتیک و اروپای مرکزی تا ژاپن گسترش می یابد. سه نوع ویروس وجود دارد که باعث می شوند